Zilveren Denarius met Romulus en Remus. (Bram Hofman)
Bram Hofman is afgestudeerd in Cultureel Erfgoed aan de Reinwardt Academie en Oudheidwetenschappen aan de Universiteit van Amsterdam. Tijdens zijn studies heeft hij zich gespecialiseerd in Romeinse numismatiek, met name Republikeinse munten. Tevens is hij werkzaam bij Aeterna Reizen als rondleider.
In de Romeinse wereld dienden munten niet alleen als ruilmiddel, maar hadden ook een diepere betekenis. Ze fungeerden als een krachtig communicatiemiddel, een medium waarmee identiteit werd gevormd en een object dat een rol speelde in het sociale en culturele leven. In feite waren munten als monumenten in miniatuur die ons waardevol inzicht bieden in verschillende aspecten van de oude Romeinse beschaving. Een van die aspecten die werd afgebeeld op Romeinse munten, is de Romeinse mythologie.
De Romeinse mythologie zit vol met fascinerende verhalen en personages die de oude Romeinse cultuur hebben gevormd. Eén van de meest iconische taferelen uit de Romeinse mythologie is ongetwijfeld de afbeelding van de wolvin die Romulus en Remus voedt. Deze mythische scène heeft niet alleen de verbeelding van mensen door de eeuwen heen gevangen, maar is ook diepgeworteld in de geschiedenis en identiteit van het oude Rome. Laten we deze legendarische gebeurtenis in de Romeinse mythologie nader bekijken en naar een munt kijken waarop deze gebeurtenis wordt afgebeeld.
Volgens de legende werden Romulus en Remus geboren als tweeling van de god Mars en de Vestaalse priesteres Rhea Silvia. Om politieke redenen werden ze te vondeling gelegd en achtergelaten aan de oevers van de Tiber. Daar werden ze ontdekt en gezoogd door een wolvin genaamd Lupa, die hen voedde met haar melk en hen beschermde, totdat de herder Faustulus de jongens vond en opvoedde. De afbeelding van de wolvin die Romulus en Remus voedt, heeft een diepe symbolische betekenis voor de Romeinen. Het vertegenwoordigde niet alleen de mythologische oorsprong van Rome, maar ook de krachtige band tussen de stad en de goden. De wolvin symboliseerde bescherming, voeding en verzorging, en werd beschouwd als een goddelijk teken dat de lotsbestemming van de tweeling met de opkomst van Rome verbond.
Een van de munten waarop dit tafereel is afgebeeld is een zilveren denarius (10 bevattend) geslagen in 137 voor Christus door de muntmeester Sextus Pompeius. Sextus Pompeius was waarschijnlijk de overgrootvader van de grotere bekendere Sextus Pompeius Magnus, de bondgenoot en latere vijand van Julius Caesar.
Op de voorzijde is de buste van de godin Roma kijkend naar rechts te zien, met helm, en een kan links van haar, met een ‘X’ rechtsonder van haar, een denominatie teken dat zegt deze munt 10 as, een kleinere denominatie, waard is. Op de keerzijde zien we de wolvin Lupa die Romulus en Remus zoogt, daarachter de Ficus Ruminalis (wilde vijgenboom) met één vogel op stam en twee in takken en links daarvan de herder Faustulus. Als omschrift zien we SEX·PO ROMA., waarbij SEX·PO naar Sextus Pompeius verwijst.
De kan op de voorzijde verwijst mogelijk naar de cult van Rumina, ook wel Diva Rumina genoemd. Rumina was een oude Romeinse godin, geassocieerd met de vruchtbaarheid en het zogen van kinderen. Ze werd vereerd als de beschermer van moeders en zuigelingen, en haar cultus had betrekking op voeding en voortplanting. Aangezien Rumina verband hield met het zogen van kinderen, kan de afbeelding van de kan symbool staan voor haar zorg en bescherming van de legendarische stichters van Rome. De Ficus Ruminalis, de vijgenboom waar Romulus en Remus werden opgevoed door een wolvin, stond in de nabijheid van de tempel van Rumina.
De keuze van Pompeius voor dit tafereel hangt mogelijk samen met het einde van de Lex Gabinia uit 139 v.Chr. die een einde maakte aan het stemmen met opgestoken handen en het mogelijk maakte om geheim je stem uit te brengen. Het geheime stembiljet maakte een einde aan de controle van adellijke kandidaten over hun 'aanhangers' en leidde tot een drastische verandering in de selectie van munttypen, aangezien degenen die verantwoordelijk waren voor de muntontwerpen zichzelf wilden promoten. Pompeius wilde mogelijk met het afbeelden van dit tafereel zichzelf legitimeren als beschermer van Rome. De munt geeft ons een glimp van het rijke mythologische verleden die de oude Romeinse beschaving kenmerkten en hoe diep dit geworteld was in de Romeinse samenleving.
