Rome-reizen kunnen levens veranderen–dat geldt zeker voor het mijne. Non basta una vita (‘één leven is niet genoeg voor Rome’) zeggen de Romeinen zelf, en ze hebben gelijk. Vandaar ook dat andere spreekwoord, one does not say good-bye to Rome, en, in mijn geval, een reeks verschillende levens in en over Rome, als scholier, als student, als leraar, als academicus, als auteur en als liefhebber, in een tijdspanne van een halve eeuw.
Van de bevoorrechte ervaringen die elke Rome-reis biedt is die van het ‘delen’ vaak het dierbaarst in de herinnering. Daarom wil ik nu op een paar reizen de thema’s waar ik over heb geschreven en die me door de jaren zijn blijven fascineren met belangstellenden en mede-liefhebbers delen. Mijn eerste thema is een historisch personage en diens werking door de tijd, Augustus. Als er één personage is die de vele transformaties van Rome verbindt, is het Rome’s eerste keizer wel – de man die omdat hij zich in zulke verschillende gedaantes blijkt te kunnen voordoen door een later keizer met een kameleon werd vergeleken.
Op reis zullen we dit thema uitwerken in rondleidingen, bezoeken en gesprekken. Het perspectief is toegespitst op geïnteresseerden in cultuur en geschiedenis, in kunst, literatuur, bouwkunst en stadsplanning, of gewoon, in Rome. Maar het is ook een reis met een persoonlijk accent, gericht op het woorden vinden voor wat je boeit, voor de thema’s waar je keer op keer bij terugkomt, voor de invloed van het verstrijken van de tijd op onze perceptie. Een persoonlijke studiereis dus, waarin we naar ik hoop en verwacht ook in gesprek gaan, niet alleen met elkaar, maar in het bijzonder met een speciale gast, Volkskrant journalist, oud Rome-correspondent, historicus en Italië- kenner Jarl van der Ploeg. Jarl zal ons de eerste 3 dagen van de reis vergezellen en daarbij in het bijzonder spreken over de sporen die het keizerschap in het Italië van vandaag heeft achtergelaten, in politiek, maatschappij en kerk.
Al zal dat waarschijnlijk voor weinigen gelden, voorkennis of parate kennis is geen voorwaarde, integendeel: in principe zou je van zo’n reis moeten kunnen genieten als onbeschreven blad – zoals de leerlingen dat vroeger ook waren op een Rome-reis. Wel zullen we grote sprongen door de lange geschiedenis van de stad maken. Want Augustus is nadrukkelijk thema en geen onderwerp. Niet alleen wie hij was, wat hij deed, en wat daarvan nog te zien is, dus, maar ook wat anderen daarmee deden, daarvan vonden, dat wilde uitstralen. De eerste keizer dus zowel vóór als na zijn leven: waar hij uit voort is gekomen, en hoe latere generaties hem hebben gebruikt en misbruikt, en zo op hun beurt weer hebben beïnvloed wat wij van Augustus denken. Zo bekeken, zoals zal blijken, spreekt vrijwel elke steen van de stad boekdelen.
Eigenlijk is dat een Rome-reis onder het motto dat ik die van mijn leermeesters heb geleerd en waar ik als begeleider van heel wat leerlingen, studenten en cultuurreizigers trouw aan heb willen blijven: probeer te enthousiasmeren door je eigen enthousiasme te delen, en vier het leven ’s avonds met een prachtige maaltijd en een goed glas bij bijzondere adressen die niet iedereen kent of kan vinden.
Reisleider David Rijser. David Rijser leidde eerst als leraar klassieke talen en daarna als academicus 40 jaar lang op zijn minst een keer per jaar een Rome-reis, en promoveerde op de interactie tussen de klassieke oudheid en de cultuur van de Renaissance in Rome in woord en beeld. Hij was universitair docent aan de UvA en vanaf 2019 bijzonder hoogleraar antiekenreceptie aan de RUG. Hij was bovendien gastprofessor in Gent, aan het KNIR in Rome en wordt dat in 2026 aan Brown University. Zijn studie over de culturele rol die de antieke cultuur na de oudheid bleef spelen, Een telkens nieuwe Oudheid wordt nog steeds als handboek gebruikt en verschijnt later dit jaar in een Engelse editie. Hij schrijft regelmatig in de landelijke media, o.m. NRC, Volkskrant en de Nederlandse boekengids. Onlangs verscheen een essay in boekvorm, Arachne en de imams. Mediterrane cultuur als gedeelde antieke erfenis van zijn hand. In 2019 kreeg hij de OIKOS publieksprijs voor zijn talloze publicaties en activiteiten voor het vertalen van de antieke cultuur voor een groot publiek. Op het ogenblik is hij landelijk voorzitter van het Nederlands Klassiek Verbond.
Gastreisleider Jarl van der Ploeg (2 dagen). Jarl van der Ploeg (1987) is vaste columnist en journalist voor onder meer de Volkskrant. Hij publiceerde in 2019 het boek Wegens vakantie Gesloten, een persoonlijke non-fictieboek over zijn leven als journalist en schrijver in Italië. Van der Ploeg studeerde geschiedenis, Italiaans en journalistiek aan de universiteiten van Groningen en Bologna en was jarenlang Rome-correspondent. Hij publiceerde honderden artikelen vanuit meer dan 25 landen, schreef verhalen vanaf migrantenboten voor de kust van Libië en vanuit de coronaziekenhuizen van Bergamo, maar deed uiteraard ook verslag van het wereldkampioenschap Tiramisù in Treviso, de vondst van het vermeende graf van Romulus, de eerste koning van Rome, en (zo mogelijk nog historischer) de laatste wedstrijd van de achtste koning van Rome, Francesco Totti, in het Stadio Olimpico. Tegenwoordig heeft Jarl een column op pagina 2 van de Volkskrant.
Ontvang de boeken David Rijser en Jarl van der Ploeg. Als u meegaat met deze aansprekende groepsreis onder leiding van David en Jarl dan ontvangt u ruim voor vertrek van zowel David (Arachne en de imans, 2024) en van Jarl (Wegens vakantie gesloten, 2019) een boek cadeau.
Inclusief vervoer per (nacht)trein. David vertrekt ’s avonds op maandag 23 maart 2026 rond 20:30 vanuit Amsterdam per nachttrein richting Zwitserland en u kunt met hem meereizen. Na een overstap in Zürich in de ochtend en een aansluitende reis via Milaan, komt u aan het einde van de middag aan in Rome. Voor de terugreis vertrekt u in de avond rond 20:00 uur vanuit Rome per nachttrein richting Duitsland. Na een overstap in München in de ochtend reist u verder met de ICE en komt u in het begin van de avond weer aan in Nederland op de stations Arnhem CS, Utrecht CS en Amsterdam CS. U slaapt in de splinternieuwe Nightjet van de ÖBB en in de prijsstelling zijn we uitgegaan van een 1-persoons mini-cabine. Wilt u gebruik maken van een 2-persoons privé coupé met ook een eigen toilet en douche? Of juist van de goedkopere 4-persoons couchette? Neem dan contact op met Aeterna Reizen voor de mogelijkheden.
Reist u liever op eigen gelegenheid? Het gezamenlijke programma begint op dinsdag 24 maart in het hotel. Let op: gaat u vliegen, wacht dan met boeken totdat wij bevestigen dat de reis doorgaat bij voldoende deelnemers. Op dat moment geven wij advies over welke vluchten u het beste kunt boeken. Uiteraard staat het u vrij om eerder tickets aan te schaffen, maar dit is volledig op eigen risico. De minderprijs bedraagt € 549,- en u kunt op de boekingspagina aangeven of u liever met eigen vervoer reist.
Groepsgrootte 12 t/m 25 deelnemers. Mochten wij het minimale aantal van 12 deelnemers niet halen, dan laten wij u dat uiterlijk 30 dagen voor vertrek weten.
Dit aanbod valt onder de garantie van VZR Garant
Je kunt de voorwaarden van deze garantieregeling vinden op de website van VZR Garant.
Klik hier voor meer informatie over Rome in het algemeen. Rome culturele groepsreis.
Treinreis met korte inleidingen, te volgen op smartphone of tablet: (a) Augustus: geschiedenis en biografie; (b) Vergilius en Augustus
Namiddag: aankomst, check-in en oriënterende wandeling. We wandelen door de subura naar het Forum van Augustus en kijken naar het avondlicht op het Forum Romanum. Diner in hotel.
* onder voorbehoud van goedkeuring toegang. Anders alternatief programma
Op onze eerste dag gaan we in het gezelschap van Jarl van der Ploeg langs de keizerfora, met centraal daarin het museum in de Markten van Trajanus met de resten van Augustus’ forum. Vervolgens bezoeken wij via het Quirinaal, nu ambtswoning van de president van de Republiek, de Italiaanse senaat en het parlement om aan de hand van de arena’s van de Italiaanse politiek de breuken en continuïteiten met het klassieke verleden te bekijken te bespreken. In de namiddag bezoeken we het mausoleum dat Augustus liet bouwen voor zijn dynastie, onderdeel van een themapark met obelisk en zonnewijzer en een altaar voor de vrede. De resten van dat Ara Pacis Augustae zijn te bewonderen in een spectaculair modern museum.
We sluiten de dag af op de plek waar Augustus’ opvolger Nero begraven werd, later de locatie van een van de belangrijkste kerken van Rome en de Piazza del Popolo met Augustus’ obelisk; in de Santa Maria onder meer de grafkapel van naamgenoot en bewonderaar van de antieke keizer, de Renaissance-bankier Agostino Chigi, met een mini Pantheon ontworpen door
Rafaël.
* onder voorbehoud van goedkeuring toegang. Anders alternatief programma
Onze tweede volle dag in Rome zelf is gewijd aan de Vaticaanse musea, gevestigd in het enorme pauselijk paleis naast de Sint Pietersbasiliek die op het graf van Petrus werd gebouwd. Geen plaats is beter geschikt om de overgang van keizerschap naar pausdom te illustreren. Nog steeds in het gezelschap van Jarl bekijken we de op Augustus gebaseerde pauselijke decoratieprogramma’s van de belangrijkste Renaissancepausen, Julius II en Leo X, en de antieke sculptuur die zijn en hun opvolgers verzamelden. Hoogtepunt is het grote standbeeld gevonden in de villa van Augustus’ weduwe Livia in Primaporta. Hierna bezoeken
de opgravingen onder de Sint Pieter en de basiliek erboven en bespreken met u het functioneren van paus en curie door de tijd heen.
In de middag wandelen we over de Janiculum naar de wijk aan gene zijde van de Tiber, Trastevere, en zoeken daar de sporen van de keizercultuur onder meer in de spectaculaire middeleeuwse kerk de Santa Maria in Trastevere. ’s Avonds nemen we met een diner afscheid van Jarl.
De topografie van Rome is door Augustus wezenlijk veranderd. We volgen zijn plannen en interventies op het Forum Romanum en de Palatijn, bezoeken wat doorgaat voor zijn huis, en bekijken het museum met de archeologische vondsten ter plekke. Hierna kijken we hoe latere keizers zijn doorgegaan op het door Augustus ingeslagen pad.
’s Middags wandelen we eerst langs het traject dat Vergilius voor Augustus beschreef in de Aeneis, langs monumenten die door Augustus werden gebouwd of gerestaureerd om de mythe van Rome met zijn persoon te verbinden. Tenslotte bezoeken we de indrukwekkende resten van grote bouwwerken die Augustus door zijn familieleden en medestanders liet bouwen.
In de ochtend bezoeken we het Capitool met de Capitolijnse Musea: de twee heuvels en het zadel er tussen: de top waar ooit de tempel van Jupiter en de Trias Capitolina stond, de arx even verder en het zadel er tussen waar Romulus zijn vrijplaats uitriep. Het huidige plein werd door Michelangelo ontworpen; de geschiedenis en de transformaties van deze plek vormen een onmisbare schakel voor begrip van Rome in het algemeen en van Augustus’ interventies in het bijzonder.
In de middag bezoeken we de plek waar de christelijke cultus van Augustus is ontstaan, de Santa Maria in Aracoeli, en lopen vandaar naar het zuidelijk Marsveld en het Pantheon, oorspronkelijk in opdracht van Augustus bebouwd door diens rechterhand Agrippa.
Als we daar toestemming voor krijgen bezoeken we tenslotte het
paleis van paus Innocentius X op Piazza Navona met de onvergetelijke fresco-cyclus van
Pietro da Cortona, gewijd aan Augustus’ stamvader Aeneas.
* onder voorbehoud van goedkeuring toegang. Anders alternatief programma
Vandaag maken we met een privébus een excursie in de campagna van Rome. We bezoeken de opgravingen in de villa van de Augustus-bewonderaar Hadrianus en die van Augustus’ secretaris, adviseur en tevens de belangrijkste lyrische dichter van Rome, Horatius.
We besluiten de dag met het klooster dat door Benedictus van Nursia werd gesticht bij Subiaco om het contrast tussen keizercultuur en vroeg Christendom aan den lijve te ondervinden.
We nemen de metro naar een grafmonument van een medestander van Augustus, Gaius Cestius. Een halte verder bezoeken we het opzienbarend ingerichte museum voor antieke sculptuur in een voormalige elektriciteitscentrale, de Centrale Montemartini.
Vervolgens gaan we, alweer met de metro, naar een opgraving
van een Romeins appartementencomplex opgegraven onder een van de mooiste kerken van Rome, de San Clemente. In het apsismozaïek is zelfs een echo van de Ara Pacis te zien.
Na een gezamenlijk lunch sluiten we de dag af vlak bij het hotel in het Museo Nazionale Archeologico in het voormalige Palazzo Massimo, met onder meer de beste portretten van de keizer en zijn entourage, en nog veel, veel meer onvoorstelbaar moois uit klassiek Rome.
In de avond vertrekken we naar Roma Termini voor onze terugreis met de nachttrein naar München.
We arriveren in München met de nachttrein en vanaf daar vervolgen we onze weg met de trein naar Nederland waar we in de avond arriveren in Arnhem, Utrecht en Amsterdam.
Deze reis is inclusief:
Niet inbegrepen:
Reist u op eigen gelegenheid?
