De betekenis van het Mausoleum van Augustus: Een historische reis door veranderende macht en interpretatie van Romeins Erfgoed. (Marten Scherpenzeel)

Marten Scherpenzeel is afgestudeerd Oudheidwetenschapper aan ACASA (UvA/VU). Zijn specialisatie vormt het erfgoed van de Vroege Keizertijd en weet alles van Romeinse munten.

Het Mausoleum van Augustus, een oud en indrukwekkend bouwwerk in Rome, heeft door de eeuwen heen verschillende rollen gespeeld. Gebouwd tussen 28 en 23 voor Christus door de eerste keizer van Rome, Augustus, begon het als een laatste rustplaats voor hemzelf en zijn familie. Maar na verloop van tijd heeft het mausoleum diverse transformaties ondergaan, beïnvloed door de veranderende politieke en sociale omstandigheden en de mensen die aan de macht waren. In deze tekst gaan we dieper in op de fascinerende geschiedenis van het Mausoleum van Augustus.

Augustus, de eerste keizer van Rome, liet het mausoleum bouwen tijdens een periode van politieke onrust. Het diende als een imposante grafplaats voor hemzelf en zijn familieleden. Het was een monument dat zijn macht en autoriteit symboliseerde. Oude bronnen beschrijven het als een prachtig gebouw van witte steen, versierd met groen, en bekroond met een standbeeld van Augustus zelf. Het mausoleum markeerde het begin van een lange geschiedenis, waarin het verschillende doelen zou dienen naast het oorspronkelijke gebruik als begraafplaats.

Fig.1 Reconstructie van de het originele bouwwerk met tumulus.

Na de val van het Romeinse rijk raakte het mausoleum in verval en werd het voor verschillende doeleinden gebruikt. In de Middeleeuwen veranderde het in een kasteel, later werd het een tuin voor een adellijke familie, de Soderini's. Elke fase van de geschiedenis bracht nieuwe veranderingen en betekenissen met zich mee voor dit oude monument. Een van de meest opmerkelijke periodes in de geschiedenis van het mausoleum was tijdens het fascistische bewind van Mussolini. In de jaren 30 besloot Mussolini het mausoleum te herstellen en het te incorporeren in zijn propagandacampagne. Hij wilde de grootsheid van het oude Rome benadrukken en gebruikte het mausoleum als een symbool van zijn eigen macht.

Fig.2 Tekening van het mausoleum in gebruik als tuin door de Soderini familie.

Recentelijk heeft het mausoleum een grondige restauratie ondergaan. Er zijn echter debatten geweest over de aanpak van de restauratie en de keuzes die zijn gemaakt bij het presenteren van het mausoleum als museum. Het gebouw staat nu open voor het publiek, maar de interpretatie van de geschiedenis ervan blijft onderwerp van discussie. Het Mausoleum van Augustus is een levendig stuk geschiedenis dat de veranderende tijden en heersende machten weerspiegelt. Van een imposante begraafplaats tot een politiek symbool onder Mussolini en uiteindelijk een museum voor het publiek, het mausoleum heeft diverse gedaanteverwisselingen ondergaan. De complexiteit van zijn geschiedenis weerspiegelt de voortdurende uitdagingen van het behoud en de interpretatie van ons cultureel erfgoed. Het blijft een intrigerend monument dat ons eraan herinnert hoe het verleden continu in beweging is.

Fig.3 Restauratie onder Mussolini ter incorporatie in zijn politieke ideologie.

Fig. 4 en 5 Restauratie van het Mausoleum in de recentste fase van het bouwwerk.